قالب گیری ایمپلنت و انواع روش‌های آن

قالب گیری ایمپلنت دندان نقش مهمی در حصول نتایج مطلوب و تضمین موفقیت کاشت ایفا می‌کند. ایمپلنت‌های دندانی فیکسچرهایی هستند که جایگزین ریشه دندان طبیعی می‌شوند. برای نصب ایمپلنت باید از آنها قالب گیری انجام شود. قالب گیری ایمپلنت می‌تواند برای ترمیم یک دندان یا تمام دندان‌های شما باشد.

هدف از قالب گیری در کاشت ایمپلنت دندان رسیدن به دقیق‌ترین نتیجه آنالوگ‌های ایمپلنت و بافت‌های اطراف دهان و جلوگیری از بی‌ثباتی دستگاه پروتز است.در این مقاله به بررسی اهمیت قالب گیری ایمپلنت، انواع روش‌های قالب گیری و نکات مهم قبل و بعد از قالب گیری خواهیم پرداخت.

قالب گیری ایمپلنت چیست؟

قالب گیری ایمپلنت یکی از عوامل مهم برای رسیدن به یک پروتز خوب است. یک قالب ایمپلنت خوب، موقعیت سه بعدی ایمپلنت را در حفره دهان به صورت دقیق ثبت می‌کند.

برداشت دقیق قالب دندان برای موفقیت پروتز دندانی با پشتیبانی از ایمپلنت الزامی است، زیرا ثبت دقیق موقعیت ایمپلنت، فضایی مناسبی را برای پشتیبانی درست  و ترمیم قطعی دندان فراهم می‌آورد.

مزایای قالب گیری ایمپلنت

قالب گیری ایمپلنت دندان فرآیندی ضروری در کاشت ایمپلنت محسوب می‌شود که جزئیات دقیق موقعیت و وضعیت استخوان فک و لثه را برای دندانپزشک فراهم می‌کند. این اطلاعات دقیق برای ساخت پروتز دندانی مناسب و قرار دادن ایمپلنت در مکان صحیح و پایدار ضروری هستند.

قالب گیری دقیق ایمپلنت دندان مزایای متعددی دارد که عبارتند از:

• اطمینان از قرارگیری صحیح ایمپلنت در محل مناسب
• جلوگیری از مشکلات احتمالی در آینده مانند لق شدن ایمپلنت
• حصول اطمینان از زیبایی طبیعی و عملکرد مناسب پروتز دندانی

انواع روش‌های قالب گیری ایمپلنت

دو روش اصلی برای قالب گیری ایمپلنت دندان وجود دارد که هر کدام ازاین روش‌های قالب گیری بر دقت قالب گیری ایمپلنت تاثیر می‌گذارد. این روش‌ها عبارتند از:

قالب گیری باز (Open Impression)

قالب گیری باز روش سنتی قالب گیری ایمپلنت است که در آن دندانپزشک با استفاده از ابزارهای دستی مانند سوهان و تراش، قالب را از روی بافت اطراف ایمپلنت ایجاد می‌کند. این روش در مواردی که فضای کافی برای ایجاد قالب وجود دارد، کاربرد دارد.

قالب گیری بسته (Closed Impression)

قالب گیری بسته روشی جدیدتر و دقیق‌تر است که در آن از یک قالب سیلیکونی مخصوص برای گرفتن قالب از دهان استفاده می‌شود. این روش برای مواردی که فضای کافی برای قالب گیری باز وجود ندارد، مناسب است.

قالب گیری با اسکن سه بعدی (Digital Impression)

روش اسکن سه بعدی یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های قالب گیری ایمپلنت است که در آن از یک اسکنر سه بعدی برای ثبت دقیق جزئیات دهان و لثه استفاده می‌شود. این روش علاوه بر دقت بسیار بالا، زمان و ناراحتی بیمار را نیز کاهش می‌دهد.

روش قالب گیری باز

روش سینی باز بهتر از روش سینی بسته است، به ویژه در موقعیت‌هایی که تعداد ایمپلنت‌ها بیشتر است و بیماران دندان افتاده و پوسیده زیادی دارند. روش قالب گیری سینی باز دقت بالاتری در مقایسه با روش سینی بسته دارد.

روش سینی باز اثر زاویه‌سازی ایمپلنت را کاهش می‌دهد، ماده قالب‌گیری در این روش بعد از ترمیم و بازسازی دهان تغییر شکل می‌دهد و نگرانی از بابت اینکه پوشش‌ها در قالب جایگزین شوند را از بین می‌برد. این روش را می‌توان به روش‌های آتل و غیر آتل تقسیم کرد. پوشش آتل فلزی سینی باز به اندازه زیادی بهتر عمل کرده و دقیق‌تر است.

برای کاهش میزان اعوجاج و بهبود دقت قالب گیری و پایداری ایمپلنت، روش اسپلینت کردن در حالتی که نیاز به ایمپلنت‌های متعدد است، توصیه می‌شود. آتل بندی کاپینگ‌های انتقال از حرکت چرخشی کاپینگ‌های قالب گیری در ماده قالب گیری در حین بست آنالوگ جلوگیری می‌کند که نتایج بهتری نسبت به آتل نزدن ارائه می‌دهد.

دقت روش قالب گیری آتل بستگی به مقاومت آن در برابر تغییر شکل نیروهای مواد قالب گیری دارد. از این رو استفاده از مواد آتل سفت و سخت برای قالب گیری گری دقیق ضروری است. در موارد باز کردن دهان محدود، نواحی دسترسی محدود (خلفی) و بیماران مبتلا به گرفتگی شدید روش قالب‌گیری سینی بسته انتخاب بهتری است.

روش قالب گیری بسته

اگر نیاز به جایگزینی تاج ایمپلنت قدیمی باشد، قالب گیری بسته یا سطح اباتمنت بهترین انتخاب است. البته می‌توان از روش‌های معمولی تاج و قالب گیری بریج برای کاشت دقیق نیز استفاده کرد.

اگر نیازی به اعمال اصلاحات بیشتر در اباتمنت‌های پیش ساخته یا سفارشی ایمپلنت باشد، قالب گیری بسته انجام خواهد شد.

دقت روش قالب گیری بسته

دقت قالب گیری بسته یا سطح ایمپلنت-اباتمنت زمانی بالاتر است که روش پیک آپ بر خلاف روش معمولی قالب گیری تاج و بریج استفاده می‌شود. روش سطح فیکسچر نسبت به روش سطح اباتمنت برتری خاصی از نظر دقت زاویه‌ای و اکثر خطاهای خطی ندارد. روش سطح اباتمنت دقت خطی بهتری را در مورد ایمپلنت‌های خلفی بسیار واگرا نشان می‌دهد.

افزایش زاویه واگرایی ایمپلنت‌ها از ۴۰ درجه به ۶۰ درجه منجر به افزایش قابل توجهی در خطاها نمی‌شود، به ویژه در هنگام استفاده از قالب‌های سطح پایه اباتمنت. روش اسپلینت ایمپلنت برای تثبیت پوشش‌های قالب در طی مراحل بعدی انتقال قالب بالینی و آزمایشگاهی و به حداقل رساندن تغییرات روابط فضایی سه بعدی است.

روش‌های رایج قالب گیری بسته

متداول‌ترین روش‌های انتقال برای پروتزهای تحت حمایت ایمپلنت با اباتمنت‌های متعدد، آتل غیرمستقیم و مستقیم است. قالب گیری که از روش انتقال مستقیم برای ایمپلنت‌های با آتل ایجاد می‌شود، دقیق‌تر از روش‌های دیگر است.

رزین اکریلیک فعال شده شیمیایی برای ساخت اسپلینت داخل دهانی برای اتصال پوشش‌های قالب‌گیری در طول روش قالب‌گیری کاشت سینی باز استفاده می‌شود. اما می‌توان از برخی روش های آتل بندی استفاده کرد که هر کدام مزایا و معایبی دارند.

تکنیکی که از نخ دندان به عنوان چارچوبی برای رزین اکریلیک فعال شده شیمیایی استفاده می‌کند، به طور کامل استفاده می‌شود و زمان بالینی طولانی‌تری برای استفاده می‌طلبد. سایر اشکال آتل‌بندی میله‌های پیش ساخته و میله‌های فلزی هستند که از مقدار کمتری رزین اکریلیک استفاده می‌کنند.

اما دندانپزشکی دیجیتال روش های جدیدی را معرفی کرده است که در آن روش‌های قالب گیری معمولی با اسکنرهای داخل دهانی جایگزین می‌شوند.

قالب گیری دیجیتال ایمپلنت

اسکن دیجیتال و استفاده از نرم‌افزار خاص برای در کنار هم قرار دادن مجموعه داده‌های STL حاصل، یک روش کارآمد برای اندازه‌گیری و مقایسه درستی و دقت در سطح میکروسکوپی است.  درستی قالب گیری دیجیتال به عنوان نزدیکی مقادیر مطلق انحرافات سه بعدی هر مجموعه آزمایشی در رابطه با مجموعه داده‌های کنترلی تعریف می‌شود.

درستی و دقت روش دیجیتال

اسکن و ضبط داده‌های ساخت یافته و برنامه‌های نرم افزاری CAD سپس می‌توانند یک مدل سه بعدی مجازی هندسی از فضای دهان و دندان ایجاد کنند، و بعد روش‌های CAM از چندین ماشین چاپ و فرز برای تولید کپی دقیق مدل مجازی به شکل فیزیکی استفاده می‌کنند.

استفاده از یک اسکنر داخل دهانی در درمان و ترمیم قوس کامل ایمپلنت دندانی بسیار موثر است و به صورت دیجیتالی یک قالب دندانی دقیق ایجاد می‌کنند که کارایی را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.

نکات مهم قبل از قالب گیری ایمپلنت

قبل از انجام قالب گیری ایمپلنت، رعایت نکات زیر ضروری است:

رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن دو بار در روز، استفاده از نخ دندان روزانه و شستشوی دهان با دهانشویه، از تجمع پلاک و تارتار جلوگیری کرده و به بهبود سلامت دهان و دندان کمک می‌کند.

عدم استفاده از جویدن آدامس یا غذاهای سفت: جویدن آدامس یا غذاهای سفت می‌تواند باعث آسیب به لثه و بافت اطراف ایمپلنت شود.
اطلاع رسانی به دندانپزشک در مورد داروهای مصرفی: برخی از داروها می‌توانند بر روند قالب گیری تأثیر بگذارند. بنابراین، در صورت مصرف هرگونه دارو، حتماً به دندانپزشک خود اطلاع دهید.

نکات مهم بعد از قالب گیری ایمپلنت

پس از انجام قالب گیری ایمپلنت، رعایت نکات زیر ضروری است:

مراقبت از محل قالب گیری: پس از قالب گیری، دندانپزشک یک پانسمان موقت در دهان شما قرار می‌دهد. تا زمانی که پانسمان موقت در دهان شما قرار دارد، از جویدن غذاهای سفت و جویدن آدامس خودداری کنید.

مراجعه به دندانپزشک برای برداشتن قالب: دندانپزشک معمولاً پس از چند روز قالب را از دهان شما خارج می‌کند.
رعایت بهداشت دهان و دندان به طور مستمر: پس از برداشتن قالب، همچنان باید بهداشت دهان و دندان خود را به طور مرتب رعایت کنید تا از سلامت دهان و دندان خود محافظت کنید.

پرسش‌های متداول

چه مدت پس از قالب گیری ایمپلنت می‌توان غذا خورد؟

پس از قالب گیری ایمپلنت، دندانپزشک یک پانسمان موقت در دهان شما قرار می‌دهد. تا زمانی که پانسمان موقت در دهان شما قرار دارد، از جویدن غذاهای سفت و جویدن آدامس خودداری کنید. پس از برداشتن پانسمان موقت، می‌توانید غذاهای نرم و معمولی بخورید.

آیا قالب گیری ایمپلنت درد دارد؟

در بیشتر موارد، قالب گیری ایمپلنت درد ندارد. با این حال، ممکن است در برخی موارد، احساس ناراحتی خفیفی داشته باشید. اگر درد دارید، می‌توانید از دندانپزشک خود بخواهید از بی حسی موضعی استفاده کند.

هزینه قالب گیری ایمپلنت چقدر است؟

هزینه قالب گیری ایمپلنت بسته به نوع روش قالب گیری و دندانپزشکی که به آن مراجعه می‌کنید، متفاوت است. در general، هزینه قالب گیری باز ارزان‌ترین روش قالب گیری است. قالب گیری بسته و قالب گیری با اسکن سه بعدی، روش‌های گران‌تری هستند.

سخن پایانی

قالب گیری ایمپلنت دندان فرآیندی مهم و ضروری است که دقت و ظرافت بالایی را می‌طلبد. یک قالب گیری خوب، شرط اصلی یک ایمپلنت خوب است. بدون قالب گیری دقیق، پروتز از بین می‌رود. مزایای ایمپرشن در دندانپزشکی ایمپلنت فوق‌العاده است. موقعیت، عمق، محور/زاویه، موقعیت چرخش-هگز، کانتور بافت نرم در این روش عالی عمل می‌کند. از این رو تکنیک ایمپرشن کلید موفقیت در زمینه دندانپزشکی ایمپلنت است.