بیهوشی در دندانپزشکی اطفال در برخی موارد به خصوص برای کودکان کم‌سن، مضطرب یا دارای تجربه ناخوشایند دندانپزشکی قبلی انجام می‌شود. چون در این شرایط انجام درمان‌های دندانپزشکی به صورت عادی و بدون بیهوشی، ممکن است دشوار یا حتی غیرممکن باشد. بیهوشی در دندانپزشکی اطفال می‌تواند راه‌حلی مناسب برای انجام ایمن و راحت درمان‌های دندانپزشکی و حفظ سلامت دهان و دندان کودکان باشد.
سلامتی دهان و دندان کودکان به اندازه سلامتی جسمی آن‌ها اهمیت دارد. دندان‌های شیری، نقش مهمی در جویدن، صحبت کردن و شکل‌گیری فک و صورت دارند. با این حال، گاهی اوقات مراجعه به دندانپزشکی برای کودکان می‌تواند تجربه‌ای ترسناک و استرس‌زا باشد. این ترس و استرس، می‌تواند هم برای کودک و هم برای والدین ناخوشایند باشد.
چه زمانی به بیهوشی در دندانپزشکی اطفال نیاز است؟
در موارد زیر، بیهوشی در دندانپزشکی اطفال می‌تواند مفید باشد:
سن کم کودک: کودکان زیر 3 سال، به دلیل عدم همکاری و عدم درک کافی از پروسه درمان، ممکن است برای انجام درمان‌های دندانپزشکی به بیهوشی نیاز داشته باشند.
تجربه ناخوشایند دندانپزشکی قبلی: اگر کودک قبلاً تجربه ناخوشایندی در دندانپزشکی داشته باشد، ممکن است برای درمان‌های بعدی به بیهوشی نیاز داشته باشد تا از اضطراب و ترس او کاسته شود.
اضطراب شدید و غیرقابل کنترل: در برخی از کودکان، اضطراب و ترس از دندانپزشکی به حدی شدید است که با روش‌های آرامبخشی معمول مانند صحبت کردن و بازی کردن قابل کنترل نیست. در این شرایط، بیهوشی می‌تواند راهی برای انجام درمان‌های دندانپزشکی بدون اضطراب و استرس باشد.
نیاز به انجام چندین درمان دندانپزشکی به طور همزمان: اگر کودک به چندین درمان دندانپزشکی پیچیده نیاز دارد، انجام همه آن درمان‌ها در یک جلسه تحت بیهوشی گزینه کارآمدتر و راحت‌تری است.
انواع روش‌های بیهوشی در دندانپزشکی کودکان
بیهوشی عمومی: در این روش، کودک با استفاده از داروهای بیهوشی به طور کامل به خواب می‌رود و هیچ دردی را حس نمی‌کند.
آرامبخشی عمیق: در این روش، کودک با استفاده از داروهای آرامبخش، به حالت خواب‌آلودگی عمیقی فرو می‌رود و اضطراب و درد او به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.
آرامبخشی خوراکی: در این روش، به کودک داروی آرامبخش خوراکی داده می‌شود تا قبل از درمان، آرام و خواب‌آلود شود.
مزایای بیهوشی در دندانپزشکی اطفال
کاهش استرس و اضطراب کودک: بیهوشی به کودک کمک می‌کند تا بدون ترس و اضطراب، درمان‌های دندانپزشکی را تجربه کند.
انجام ایمن و راحت درمان‌های دندانپزشکی: بیهوشی، شرایطی را برای دندانپزشک فراهم می‌کند تا درمان‌های دندانپزشکی را به طور ایمن و راحت انجام دهد.
تکمیل درمان‌های پیچیده در یک جلسه: با استفاده از بیهوشی، می‌توان چندین درمان دندانپزشکی را در یک جلسه انجام داد و از نیاز به مراجعات مکرر کودک به دندانپزشکی کاست.
طریقه بیهوشی کودکان برای دندانپزشکی
معاینه قبل از بیهوشی: قبل از بیهوشی، کودک توسط دندانپزشک و متخصص بیهوشی معاینه می‌شود و آزمایش‌های لازم انجام می‌شود.
انتخاب روش بیهوشی: با توجه به شرایط کودک، روش مناسب بیهوشی انتخاب می‌شود.
آماده سازی: قبل از شروع بیهوشی، کودک باید ناشتا باشد و از داروهای خاصی که ممکن است با بیهوشی تداخل داشته باشند، استفاده نکند.
انجام بیهوشی: بیهوشی توسط متخصص بیهوشی انجام می‌شود و علائم حیاتی کودک به طور مرتب چک می‌شود.
انجام درمان‌های دندانپزشکی: بعد از اینکه کودک به طور کامل بیهوش شد، دندانپزشک درمان‌های دندانپزشکی را انجام می‌دهد.
ریکاوری: بعد از اتمام درمان، کودک به بخش ریکاوری منتقل می‌شود تا هوشیاری کامل خود را به دست آورد.
روش های مختلف بیهوشی در دندانپزشکی کودکان چیست؟
چند نوع آرامبخش وجود دارد که می تواند برای بیهوشی کودکان استفاده شود، مانند:
اکسید نیتروژن (گاز خنده): اکسید نیتروژن گازی است که از طریق لوله‌ای که روی بینی بیمار قرار می‌گیرد تزریق می‌شود. ترکیبی از اکسید نیتروژن و اکسیژن از طریق بینی تنفس می‌شود و باعث ایجاد احساس سرخوشی و آرامش در بیمار می‌شود. حتی ممکن است برخی از بیماران را به خنده یا خنده وادار کند، به همین دلیل به آن اصطلاح “گاز خنده” را به کار می‌برند. برخی از بیماران نیز احساس سوزن سوزن شدن در پاها و دستانشان را تجربه می‌کنند. اکسید نیتروژن تنها چند ثانیه یا چند دقیقه پس از قطع تنفس بیمار از بین می‌رود.
آرام بخش خوراکی: بیمار می‌تواند قبل از انجام عملش یک قرص یا یک آرامبخش مایع مصرف کند تا به او کمک کند احساس آرامش بیشتری داشته باشد. انواع مختلفی از داروها برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند و دارویی که تجویز می‌شود به سابقه سلامتی بیمار بستگی دارد. مسکن خوراکی ممکن است باعث ایجاد احساس خواب آلودگی در بیمار شود، اما همچنان برای این عمل هوشیار خواهد بود. آرام بخش خوراکی مدتی طول می‌کشد تا پس از عمل از بین برود، بنابراین بیمار نیاز به استراحت در خانه برای باقی روز دارد.
بیهوشی با داروهای وریدی: وقتی نیاز به آرامبخشی عمیق‌تری است، از آرامبخشی داخل وریدی استفاده می‌شود. آرام بخش IV بیمار را به خواب می‌برد، ولی کاملا بیهوش نمی‌کند. بیمار در طول عمل احساس می‌کنند که در خواب است، اما همچنان می‌تواند به سؤالات و درخواست‌های دندانپزشک پاسخ بدهد. کودک را می‌توان به سرعت به هوش آورد و به احتمال زیاد پس از به هوش آمدن چیزی درباره این عمل به خاطر نخواهد آورد. بیمار باید بقیه روز را پس از مصرف آرامبخشی وریدی در خانه استراحت کند.
بیهوشی عمومی: این نوع آرامبخش در بیمارستان انجام می‌شود، زیرا در این روش کودک کاملاً بیهوش می‌شود. به دلایل ایمنی، بیماران تحت بیهوشی عمومی نیاز به نظارت دقیق دارند و احتمالا حداقل یک شب در بیمارستان خواهند ماند.
مراقبت‌های پس از بیهوشی در دندانپزشکی کودکان
نظارت بر علائم حیاتی: بعد از بیهوشی، علائم حیاتی کودک مانند تنفس، ضربان قلب و فشار خون به طور مرتب چک می‌شود.
کنترل درد: به کودک داروهای مسکن برای کنترل درد تجویز می‌شود.
تهوع و استفراغ: در صورت بروز تهوع و استفراغ، به کودک داروهای ضد تهوع و استفراغ تجویز می‌شود.
مایعات: به کودک مایعات داده می‌شود تا از کم‌آبی بدن جلوگیری شود.
فعالیت: کودک باید تا زمانی که هوشیاری کامل خود را به دست نیاورده، از فعالیت‌های سنگین خودداری کند.
عوارض بیهوشی در دندانپزشکی کودکان
تهوع و استفراغ: تهوع و استفراغ بعد از بیهوشی، در برخی از کودکان شایع است.
سردرد: سردرد یکی دیگر از عوارض جانبی رایج بیهوشی است که معمولاً به طور موقت و با مسکن قابل رفع است.
گلودرد: به دلیل استفاده از لوله تنفسی در حین بیهوشی، ممکن است کودک بعد از بیهوشی دچار گلودرد شود.
در موارد نادر، عوارض جدی‌تر: در موارد نادر، بیهوشی می‌تواند عوارض جدی‌تر مانند مشکلات تنفسی یا آلرژیک را به دنبال داشته باشد.
تاثیر بیهوشی بر مغز کودک
بیهوشی در دندانپزشکی اطفال می‌تواند ترس‌ها و اضطراب‌های کودک را کاهش دهد، ولی برخی از والدین نگران تاثیر بیهوشی بر مغز کودک خود هستند.
تحقیقات نشان داده است که بیهوشی در دوزهای کم و برای مدت زمان کوتاه، به طور کلی عوارض جانبی جدی برای مغز کودک ندارد. اما در برخی موارد، بیهوشی می‌تواند عوارض جانبی موقتی مانند مشکلات حافظه، تمرکز و یادگیری را به دنبال داشته باشد.
عوامل متعددی می‌توانند بر تاثیر بیهوشی بر مغز کودک تاثیر بگذارند:
سن کودک: کودکان زیر 3 سال، به دلیل عدم تکامل کامل مغز، ممکن است بیشتر در معرض خطر عوارض جانبی بیهوشی باشند.
نوع و دوز داروی بیهوشی: نوع و دوز داروی بیهوشی می‌تواند بر میزان تاثیر آن بر مغز کودک تاثیر بگذارد.
مدت زمان بیهوشی: هر چه مدت زمان بیهوشی longer باشد، احتمال بروز عوارض جانبی بیشتر خواهد بود.
سلامت عمومی کودک: کودکانی که دارای مشکلات سلامتی خاصی هستند، ممکن است بیشتر در معرض خطر عوارض جانبی بیهوشی باشند.
برای اینکه خطر عوارض جانبی بیهوشی بر مغز کودک را کاهش دهید، در انتخاب دندانپزشک برای کودک‌تان دقت کنید و دندانپزشکی را انتخاب کنید که باتجربه و متخصص در زمینه اطفال باشد و همچنین درباره بیهوشی متخصص باشد. حتما قبل از بیهوشی معاینات کاملی برای شناسایی بیمارهای احتمالی کودک انجام دهید.
جمع‌بندی
بیهوشی در دندانپزشکی اطفال، می‌تواند راهی مناسب برای انجام درمان‌های دندانپزشکی در کودکان مضطرب یا دارای شرایط خاص باشد. این روش، با مزایایی مانند کاهش اضطراب و درد کودک، انجام ایمن و راحت درمان‌ها و تکمیل درمان‌های پیچیده در یک جلسه همراه است.
سوالات متداول
1. آیا بیهوشی برای همه کودکان مناسب است؟
خیر، بیهوشی برای همه کودکان مناسب نیست. در برخی موارد، روش‌های جایگزین مانند آرامبخشی خوراکی یا موضعی کافی است.
2. عوارض بیهوشی در دندانپزشکی اطفال چیست؟
تهوع، استفراغ، سردرد و گلودرد از عوارض جانبی رایج بیهوشی هستند. در موارد نادر، عوارض جدی‌تر مانند مشکلات تنفسی یا آلرژیک نیز ممکن است رخ دهد.
3. هزینه بیهوشی در دندانپزشکی اطفال چقدر است؟
هزینه بیهوشی به عوامل مختلفی مانند نوع روش بیهوشی، مدت زمان درمان، سن کودک و محل زندگی شما بستگی دارد.
4. قبل از بیهوشی در دندانپزشکی اطفال چه اقداماتی باید انجام شود؟
قبل از بیهوشی، لازم است کودک توسط دندانپزشک و متخصص بیهوشی معاینه شود و آزمایش‌های لازم انجام شود. همچنین، باید از کودک ناشتا گرفته شود.
5. بعد از بیهوشی در دندانپزشکی اطفال چه مراقبت‌هایی لازم است؟
بعد از بیهوشی، کودک باید تحت نظر باشد تا علائم حیاتی او مانند تنفس و ضربان قلب به طور مرتب چک شود. همچنین، لازم است کودک تا زمانی که هوشیاری کامل خود را به دست نیاورده، از خوردن و آشامیدن خودداری کند.
6. چه زمانی می‌توان کودک را بعد از بیهوشی دندان به خانه برد؟
معمولاً 2 تا 4 ساعت بعد از بیهوشی، می‌توان کودک را به خانه برد.
7. چه غذاهایی را می‌توان به کودک بعد از بیهوشی دندان داد؟
به کودک غذاهای نرم و کم‌حجم مانند سوپ، پوره سیب‌زمینی و ماست بدهید.
8. چه زمانی می‌توان به کودک حمام داد؟
معمولاً 24 ساعت بعد از بیهوشی، می‌توان به کودک حمام داد.
9. چه زمانی می‌توان به کودک اجازه بازی و فعالیت داد؟
کودک باید تا چند روز از فعالیت‌های سنگین خودداری کند.
10. چه زمانی می‌توان به کودک مسواک زد؟
معمولاً 24 ساعت بعد از بیهوشی، می‌توان به کودک مسواک زد.
11. چه زمانی می‌توان به کودک نخ دندان کشید؟
معمولاً 48 ساعت بعد از بیهوشی، می‌توان به کودک نخ دندان کشید.
12. چه زمانی می‌توان به کودک اجازه خوردن غذاهای سفت و جویدنی داد؟
معمولاً 7 تا 10 روز بعد از بیهوشی، می‌توان به کودک اجازه خوردن غذاهای سفت و جویدنی داد.
بدون دیدگاه